W
1708 roku powołano Kolegium Zdrowia z siedzibą w Królewcu, które
opracowało i upowszechniło zasady zapobiegania dżumie i leczenia
tej choroby w związku z szalejącą w Prusach zarazą. Kolegium
zalecało m.in utrzymywanie w czystości ulic, wody, zakrywanie
studzien, dezynfekcję domów przez palenie jałowca, rogów, prochu,
a nawet bursztynu i kadzidła. Mieszkańcom Prus radzono, by przed
wyjściem z domu zjedli posiłek lub kawałek chleba z rutą.
Tak
tak, nakazywano oddychanie przez chustkę lub gąbkę umoczoną w
occie rucianym, czyli mamy tu prekursorów współczesnych maseczek, może niezbyt doskonałych ale jednak.
Zamknięto
granicę z Polską, do której zarazę dżumy przyniosły w 1701 roku
wojska szwedzkie.
Nie na wiele się to zdało.
Dżuma wyludniła
miasta w obu częściach Prus.
W liczącym wówczas 64 tys.
mieszkańców Gdańsku w samym 1709 roku zmarło 24,5 tys.
mieszkańców.
W Elblągu śmierć poniosło 2500 mieszkańców, co
biorąc pod uwagę sąsiedni Gdańsk w którym zmarł co trzeci
mieszkaniec było liczbą relatywnie niedużą, tym bardziej, iż
miasto zamieszkiwało w tamtym czasie około 10 tys. mieszkańców
W
Toruniu w wyniku choroby straciło życie 40 procent mieszkańców miasta.
W
Chełmży szalejąca zaraza wyludniła prawie całe miasto.
W
Chełmnie, Grudziądzu i Olsztynie, także życie straciło wielu
mieszkańców.
W
Ełku zmarło 1300 osób, a w Węgorzewie 1100.
W samym Braniewie
zmarło 1050 osób, a na obszarze parafii braniewskiej zmarło 8 tys.
osób.
W Piszu odnotowano 1036 ofiar.
W Olecku przy życiu pozostało
zaledwie 92 mieszczan.
Do nielicznych wyjątków można zaliczyć
m.in. Ornetę, której dzięki murom miejskim i skrupulatnemu
przestrzeganiu środków profilaktycznych udało się uchronić przed
dżumą.
Jaka
była skala epidemii dżumy w latach 1708-1710 niech Wam uświadomi
liczba opustoszałych gospodarstw w malutkich Prusach Książęcych.
10
834 gospodarstwa rolne pozostały bez żywego ducha, a w miastach jak widzicie nie
było lepiej.
Zaraza dżumy trwała do końca 1710 roku.
Spośród 600 tysięcy ówczesnej ludności w Prusach, ok. 235 tys.
pochłonęło morowe powietrze. Zaraza pochłonęła wiele istnień ludzkich i doprowadziła do wielkiego
kryzysu demograficznego.
Na
szczęście postęp medycyny zahamował zarazy, ale warto pamiętać
i przestrzegać zasad aby te nowe nie poczyniły takich spustoszeń
jak w przeszłości.
